Milli Mücadele Kahramanı Dağköylü Fatma Çavuş

Dağköylü bir yiğit Kadın Kahraman Fatma Yalçın (Fatma Çavuş) Erkekleri askerlik ve seferberlik görevi için çeşitli cephelere giden köyün savunması kadın çocuk ve yaşlılara kalmıştı. Bu baskınlar esnasında her iki tarafta zayiat vermiş, Fatma Yalçın-1897-1963 (Fatma Çavuş) isimli kadın büyük yararlıklar göstererek Türk kadını adına adeta destan yazmıştı.  Fatma Çavuşun etrafında toplanan köylüler, onun öğrettiği taktiklerle çeteleri püskürtmeyi başarmıştı. Eşi seferberliğe gidip geri dönmemiş olan Fatma Çavuş bundan sonra bir daha da evlenmemiş, vefat edinceye kadar Dağköyde yaşamıştı. Fatma Yalçının kahramanca mücadelesi dikkat çekmiş, Cumhuriyetin ilanından sonra bilhassa Gazi M. Kemal Atatürkün isteğiyle T.B.M.M tarafından çavuşluk unvanı verilmek üzere Ankaraya davet edilmiş ancak günün şartlarında Ankaraya gidememişti. Kendisine takdir edilen Çavuşluk unvanını vefat (1963) edinceye kadar onurla taşımış, çevresi tarafından son nefesine kadar Fatma Çavuş olarak anılmıştı. Onunla ilgili anlatılan ve hepsi de bir kahramana yakışan çok sayıda vesika vardı. Samsunda kutlanan Milli Bayramlara davet edildiği, atıyla birlikte geçit merasimlerine katıldığı, bir gurur abidesi gibi halkın arasından geçtiği hala o günkü heyecanla anlatılmaktadır. Anadolumuzun birçok vilayetinde olduğu gibi savaşın yanı sıra çete baskınlarıyla da etkilenmiş olan Dağköylüler bu arada büyük kıtlık çekmiş, mısır somaklarını el değirmenlerinde öğüterek yemek zorunda kalmışlardı. Özellikle Rum köylerinden toplanan vatandaşlarla oluşturulan çetelerin baskınına uğrayan Dağköylülerin evlerin ateşe verilmiş, malları yağmalanmış ve hayvanları telef olmuştu. Tarihi bir mücadeleye sahne olan köyde halk kahramanca savunma yaparak destanlar yazarken tarihlerinin yazılmasına fırsat bulamamışlardı. (Tanıtım bülteninden)

Milli Mücadele'nin ilk ateşinin yakılmasıyla eşini seferberlik için gönderen, Nebiyan Dağı'ndan köylerine soygun ve talan için baskına gelen Rum ve Ermeni çetelerine karşı da amansız bir mücadele vererek çeteleri etkisiz hale getiren 33 yaşındaki kahraman Fatma Çavuş (Fatma Yalçın), 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde Dağköy Mezarlığı'ndaka kabri başında anıldı.