Kategoriler ve Retorik

Farabi (ö. 339/950) İslam dünyasında mantık bilimine en fazla vurgu yapan filozoflardan biridir. Filozof, felsefenin diğer alanlarında olduğu gibi mantık alanına dair de kendine özgü bir telif ve metin inşası tarzı ortaya koymuştur. Bu durum, gerek selefi Aristoteles, gerekse halefleri İbn Sînâ ve İbn Rüşd’ün aynı alanlara ilişkin eserleri ile mukayese edildiğinde daha iyi anlaşılmaktadır. Farabi Kategoriler’de ilk defa Aristoteles tarafından ortaya konulan kategoriler teorisini, Retorik’te ise yine ilk defa Aristoteles tarafından ortaya konulan retorik teorisini kısa ve öz bir şekilde yeniden inşa etmiştir. Fârâbî Aristoteles’in vaz ettiği bu teorileri evrensel olarak değerlendirmiş ve bu evrensel teorileri kendi tekil tarihsel koşulları içerisinde yeniden var kılmıştır. Elinizdeki kitap Farabi’nin bu eserlerinin ilk Türkçe çevirisidir. Bu iki eser Farabi mantığını ve felsefesini, dahası Meşşai mantık ve felsefeyi anlama çabası içerisinde olanlara bugünün dünyası açısından çok önemli olanaklar sunmaktadır. (Tanıtım Bülteninden)

Retorik tek yönlü bir yoldur. Diyalektik ise çift yönlü bir yoldur. Yani retorikde konuşma tek yönlü akar ve devamlıdır, diyalektikte ise konuşma soru ve cevaplarla kesilebilir. Retorik dinleyicinin daha limitli bir zekasının olduğunu ve öne sürülen her türlü süslü kelimeli söylemi kabul edeceğini varsayar.